Beskidy24 » Artykuły » Okolice Starego Sącza i Lewoczy
Stary Sącz - fot. StarySacz-Lewocza.eu/Jacek Polakiewicz
Spiskie Podgrodzie
Jeden z największych kompleksów ruin (4,15 ha) w Europie Środkowej dominuje nad miasteczkiem Spiskie Podgrodzie (Spišské Podhradie). O zamku pośrednio wspomina się już w 1209 r. Od 1464 r był siedzibą królewską, a potem często zmieniał właścicieli: należał do Zapolskich, po nich do Turzonów, a na koniec do rodziny Csákich. W 1780 r. warownia spłonęła i nigdy już nie odzyskała dawnej świetności. Dziś mieści się tu ekspozycja Muzeum Spiskego w Lewoczy, poświęcona ruinom zamku, średniowiecznemu uzbrojeniu, prawu feudalnemu oraz codziennemu życiu mieszkańców. Na wzgórzu zamkowym znajduje się wyjątkowe dzieło artystyczne – geoglif konia. Stworzył go znany australijski rzeźbiarz Andrew Rogers w ramach projektu Rytm życia realizowanego pod patronatem UNESCO. Inspiracją był koń z monety celtyckiej, znalezionej podczas wykopalisk archeologicznych na Zamku Spiskim, a do stworzenia geoglifu wykorzystano miejscowy kamień – spiski trawertyn. Jest to jedno z największych dzieł sztuki na świecie – o rozmiarach 100x100 m. Dzielnicą Spiskiego Podgrodzia jest też kościelne miasteczko, Spisska Kapituła (Spišská Kapitula).To słowacki “Watykan” z którego już od dawnych czasów biskupi i kanonicy organizowali życie wiernych nie tylko na Spiszu. Wygłąda jak mała twierdza: murami, pałacem biskupim, domami kanoników i dwuwieżowym kościołem katedralnym św. Marcina. W tym wyjątkowym kompleksie dziś znajduje się uczelnia teologiczna i siedziba biskupa spiskiego, ale wśród dawnych domów kanoników także świeccy mogą się zatrzymać na kawę. Cały kompleks jest od 1993 roku wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. www.spisskihrad.sk.
Słowacki Raj
Park Narodowy Słowacki Raj jest prawdziwym rajem dla turystów. Swoim gościom oferuje wiele interesujących szlaków turystycznych oraz możliwość uprawiania sportów zimowych i letnich. Wśród przyciągających turystów kanionów i wąwozów z dużą ilością wodospadów i kaskad znajdują się Veľký i Malý Sokol, Suchá Belá, Piecky, Sokolia dolina, Kyseľ, Kláštorská i Zejmarská roklina. Czarujące doliny w postaci kanionów formują rzeki Hornád i Hnilec. Przejście przez malownicze przepaści i wąwozy umożliwiają zamontowane pomoce techniczne – drabinki, mostki, ławeczki, stopnie i łańcuchy. Najpopularniejszym miejscem w Parku jest ogromna skalny taras Tomášovský výhľad ponad przełomem Hornádu. Do najczęściej odwiedzanych miejsc należy też Dobszyńska Jaskinia Lodowa (Dobšinská ľadová jaskyňa). Centra turystyczne parku to Čingov, Podlesok, Kláštorisko i Dedink a jego bramą jest Nowa Wieś Spiska (Spišská Nová Ves). Dominuje w niej kośćiół, którego wieża, o wysokości 87 m, jest najwyższą kościelną wieżą na Słowacji. www.slovenskyraj.sk.
Poprad
W centrum wrzecionowatego rynku miasta Poprad stoi wczesnogotycki rzymskokatolicki kościół św. Idziego z renesansową dzwonnicą.. Dzielnicą Popradu jest Spiska Sobota (Spišská Sobota), w której na szczególną uwagę zasługują gotyckie domy mieszczańskie z 2. poł. XV w., renesansowa dzwonnica, kolumna maryjna z roku 1772, ale przede wszystkim kościół św. Jerzego z późnogotyckimi ołtarzami skrzydłowymi, wykonanymi w pracowni Mistrza Pawła z Lewoczy. Nowoczesnym atutem miasta jest park wodny z ogromną ilością atrakcji. W Aquacity Poprad woda dostarczana jest z głębokości 1300 metrów. W specjalnym procesie technologicznym jest schładzana z 50 do 36-38 stopni Celsjusza. Dzięki temu baseny na wolnym powietrzu są czynne przez cały rok, a zimowa kąpiel dostarcza specjalnych przeżyć. Dodatkową atrakcją - prócz zjeżdżalni, kompleksu saun, basenu o wymiarach olimpijskich - są także wieczorne pokazy laserowe. www.aquacityresort.com.
Brutovce
Warto wybrać się z Lewoczy na mały wypad w Levočske Planiny i do niezwykle interesującego muzeum instrumentów ludowych we wsi Brutovce.Już sam dojazd do muzeum ma duże walory krajobrazowe i przy dobrej pogodzie z wielu miejsc roztacza się fantastyczny widok. We wsi Brutovce należy skręcić z głównej drogi w kierunku białego, gotyckiego kościoła (datowanego na XIV w.) i bardzo stromym zjazdem dojechać do skupiska drewnianych i murowanych tradycyjnych domów. Pod numerem 25 znajdziemy Muzeum Instrumentów Ludowych (Múzeum ľudových hudobných nástrojov). Jego twórcą jest dr Michal Smetanka – badacz, wytwórca instrumentów tradycyjnych, kolekcjoner i znawca muzyki tradycyjnej. Na potrzeby niezwykłej ekspozycji przeznaczył on tradycyjny drewniany dom, zachowując jego wystrój: wysokie łóżka i inne stare meble, obrazy świętych, piec kaflowy i kuchnię oraz wiele drobiazgów i przedmiotów codziennego użytku. Muzeum składa się z dwóch tradycyjnych pomieszczeń: kuchni zamienionej częściowo na warsztat gdzie naprawia się i buduje instrumenty muzyczne oraz dużą izbę z właściwą kolekcją. Setki małych, średnich i dużych instrumentów i akcesoriów muzycznych, elementów strojów pasterskich, fotografii i wydawnictw wisi, leży i stoi w nagromadzeniu, które na początku trudno ogarnąć. Obok bardzo starych (pochodzących z wykopalisk archeologicznych) można zobaczyć instrumenty z ostatnich lat. Oprócz głównego zbioru instrumentów karpackich zobaczymy tu wiele wspaniałych konstrukcji z Azji i Kaukazu, ulubionego rejonu gospodarza (poza Karpatami, rzecz jasna ). Jest to ten typ zbiorów, które ożywają w rękach przewodnika. Michal Smetanka gra na każdym z nich, barwnie i dowcipnie opowiada o wielu i na koniec wspaniale prezentuje pieśni pasterskie.Kolekcja instrumentów oraz pomysł na żywe muzeum doczekały się uznania u samego Ministra Kultury w Bratysławie i placówka ma formalny status muzeum potwierdzony odpowiednim dokumentem. www.smetankovo.sk.
Oficjalny serwis Starego Sącza i Lewoczy: http://starysacz-lewocza.eu.
Okolice Starego Sącza i Lewoczy
Stary Sącz i Lewocza są idealnymi miejscami na spędzenie weekendu. Ale miasteczka są też idealnymi miejscem wypadowym. W ich najbliższej okolicy znajdziemy wiele atrakcji turystycznych.
Wokół Starego Sącza
Nowy Sącz
Pierwotnie Sącz był tylko jeden. Jednak po nakazie przeniesienia go do wsi Kamienica w widłach rzek Kamienica i Dunajec (około 10 km od Sącza w dół Dunajca), a po jakimś czasie przemianowaniu nowego miasta na Sącz z dodawanym dla koniecznego odróżnienia „Nowy”, zaczęto pierwszy Sącz nazywać „Starym”. Późniejszy Nowy Sącz, lokowany jako miasto w r. 1292 przez króla Wacława II Czeskiego, powstał na terenie pól uprawnych w obrębie wsi Kamienica. Miasto z okolicami liczy blisko 90 tysięcy mieszkańców więc wobec ok. 10 tysięcznego Starego Sącza jest prawdziwą metropolią. Centrum zachowało tradycyjny układ z wielkim rynkiem (drugi rynek co do powierzchni po Krakowie) i charakterystycznym ratuszem, kościołami: Jezuitów, kolegiatą na prawach bazyliki mniejszej i kościołem ewangelickim. W okolicy rynku znajdziemy także wielką synagogę (obecnie galeria Muzeum Regionalnego), ruiny baszty kowalskiej i spore fragmenty murów obronnych. Główną osią Nowego Sącza i w części także traktem spacerowym jest odchodząca od rynku ulica Jagiellońska. www.cit.com.pl.
Sądecki Park Etnograficzny
Świetnie urządzony Sądecki Park Etnograficzny (zwany popularnie “skansenem) mieści się na obrzeżach Nowego Sącza w Lasku Falkowskim, przy ulicy Wieniawy Długoszowskiego. Prezentuje tradycyjną kulturę ludową Sądecczyzny w całym jej bogactwie. Park powstawał od 1969 roku, a większość jego eksponatów to oryginalne domy przeniesione do jedynej w swoim rodzaju muzealnej wsi. Mamy więc eksponaty z Łabowa, Wierchomli czy Czaczowa. Jedną z najbardziej efektownych budowli jest XVIII wieczna grekokatolicka cerkiew z Czarnego. W sezonie letnim organizowane są pokazy ludowej twórczości artystycznej czy rzemiosła, bardzo często będącego na wyginięciu. Uzupełnieniem części wiejskiej jest Sekcja Kolonistów Niemieckich, zwanych józefińskimi. A po drugiej stronie potoku Łubinka, przy ulicy Lwowskiej warto zobaczyć Miasteczko Galicyjskie, w którym znajduje się replika starosądeckiego ratusza. www.muzeum.sacz.pl.
Spływ tratwami flisackimi
Niezwykle atrakcyjną i wygodną formą zwiedzania okolic Starego Sącza są spływy specjalnymi łodziami. Ich tradycja sięga czasów, w których Dunajcem i Popradem spławiano drewno w formie prostych tratw. Flisacy, którzy tratwami kierowali to osobna i niezwykle barwna opowieść. Usłyszycie ją z pewnością podczas spływu przez perełkę Karpat – przełom Dunajca w Pieninach. To jedna z największych atrakcji nie tylko regionu ale i całej Polski, odbywająca się z przystani w Sromowcach do Szczawnicy. Wiedzie przez jeden z najstarszych w Polsce parków narodowych - Pieniński. Dolina Popradu nie jest jeszcze tak zatłoczona, ale także tutaj na specjalnie zaprojektowanych łodziach spłyniemy z Piwnicznej do Rytra. Ten szlak znajduje się na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego, jednego z największych w naszym kraju. Poza spływami tratwami możemy też spróbować swoich sił wiosłując samemu i to nie tylko na najpopularniejszym 10 kilometrowym odcinku, ale aż od Starej Lubownej do Starego Sącza. www.flisacy.com.pl.
Radziejowa
Najwyższa góra Beskidu Sądeckiego wznosi się na wysokość 1262 m n.p.m. i stanowi spore wyzwanie nie tylko dla początkujących turystów. Wejściem grupy turystów na szczyt Radziejowej w 1906 roku, zainaugurowano działalność terenową Towarzystwa Turystycznego „Beskid”, przemianowanego wkrótce na oddział Towarzystwa Tatrzańskiego.Najdogodniej wchodzić na nią od strony Piwnicznej (obecnie dojazd jest możliwy aż na Suchą Dolinę) albo stromym, ale krótkim podejściem z Rytra przez Halę Konieczna. W każdym przypadku należy pamiętać, że po zdobyciu wyniosłego szczytu musimy z niego zejść i dotrzeć na nocleg. Niezbyt wprawnym turystom odradza się wychodzenie na Radziejową zimą i podczas pogody burzowej. Na szczycie stoi świetnie zaprojektowana i zbudowana z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa drewniana wieża widokowa. Nie jest ona polecana w warunkach burzowych i osobom z problemami lęku wysokości. Z wieży, przy dobrej widoczności rozciąga się doskonały widok od gór Beskidu Niskiego, pasm górskich na Słowacji, Małe Pieniny, Pieniny, Tatry, Gorce i Babią Górę. Najszybciej ze szczytu Radziejowej dotrzemy przez szczyt Wielki Rogacz 91182 m n.p.m.) w rejon Obidzy i Suchej Doliny nad Piwniczną, gdzie znajdują się schroniska górskie i kwatery prywatne.
Rytro
Resztki zamku ryterskiego zaświadczają o starej historii miejscowości i walorach obronnych wzgórza zamkowego. Już od 1244 roku stacjonowali tu rycerzy niemieccy, którzy wybudowali zameczek. Od niemieckiego słowa rytter – rycerze, pochodzi najprawdopodobniej nazwa wsi. Zamek jest doskonałym początkiem wycieczek w pasmo Jaworzyny Krynickiej . Z Góry Zamkowej możemy podziwiać fantastyczny widok na dolinę rzeki, Rytro, pasmo Radziejowej i dolinę potoku Roztoka Wielka. Zauroczona miejscem, rozsławiła je Maria Kownacka pisząc powieść o małym jelonku “Rogaś z Doliny Roztoki”. Nad potokiem Roztoka Wielka znajdziemy centrum turystyczne Rytra ze schronskiem ale także wielkimi domami wypoczynkowymi – „Perła Południa” i „ Jantar”. Prócz basenu są tu zimą także trasy narciarskie. Komu zaś mało adrenaliny niech uda się do Parku Linowego Ablandia. Jest ponad 30 przeszkód a łączne trasy na różnych wysokościach przekraczają 800 metrów długości.
MIEJSCOWOŚCI