Beskidy24 » Artykuły » Na pielgrzymkowym szlaku - Stary Sącz i Lewocza
fot. StarySacz-Lewocza.eu/Jacek Polakiewicz
Mariańska Góra
Jako papież, Karol Wojtyła na Mariańską Górę w słowackiej Lewoczy przybył 4 lata wcześniej niż do Starego Sącza. Ale też i historia tego ośrodka kultu jest kilkadziesiąt lat starsza. Już bowiem od 1247 roku Spiszacy w podziękowaniu za uratowanie od najazdów tatarskich zbudowali kapliczkę, do której organizowali procesje dziękczynne. Na rozwój kultu maryjnego wpływ mieli głównie franciszkanie. Dla pielgrzymów wybudowano kościół neogotycki, który w 1985 roku został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. Obecnie bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny jest filią głównej bazyliki maryjnej w Rzymie - Santa Maria Maggiore, z pełnymi prawami i odpustami. Największym świętem jest pierwszy lipcowy weekend, w czasie którego przybywają tu pielgrzymi nie tylko z całej Słowacji ale i z zagranicy. W czasie papieskiej pielgrzymki 3 lipca 1995 roku w uroczystości wzięło udział 650 000 osób. Polscy przewodnicy nazywają ją słowacką Częstochową. Kościół jest dobrze widoczny z centrum miasta, leży on na północ od Lewoczy. Do świątyni prowadzi stroma lipowa aleja imienia Jana Pawła II z pięcioma kapliczkami. W 2005 sanktuarium na Mariańskiej Górze zostało wybrane przez delegatów Europejskiego Stowarzyszenia Sanktuariów Maryjnych na członka tej organizacji.
Kościół świętego Jakuba
W lipcu Lewocza obchodzi jeszcze jedno święto. Pod koniec miesiąca mamy odpust świętego Jakuba. To główny patron miasta i XIV wiecznego kościoła stojącego w rynku. Świątynia jest drugą co do wielkości na Słowacji. 12 kamiennych słupów symbolizuje 12 apostołów, trzy nawy - Trójcę Świętą. Największym zaś skarbem jest lipowy ołtarz Mistrza Pawła, znanego jako Paweł z Lewoczy. Wiadomo, że Mistrz Paweł karierę rozpoczął prawdopodobnie w Krakowie, a w Lewoczy działał w latach 1506–37. Jego prace są rozproszone po całej Słowacji i wyróżniają się na tle innych nie tylko mistrzostwem wykonania, ale także liczebnością. Oprócz ołtarza głównego w kościele św. Jakuba pracowni Mistrza Pawła przypisuje się także inne wyjątkowe rzeźby i ołtarze skrzydłowe znajdujące w lewockiej świątyni – ołtarz św. Mikołaja, ołtarz św.św. Janów, ołtarz św. Anny, rzeźbę św. Jerzego na koniu, zespół rzeźb z ołtarza Narodzenia Pańskiego i rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego w kaplicy Macieja Korwina. Ołtarz główny z kościoła św. Jakuba jest najwyższym późnogotyckim ołtarzem na świecie (ołtarz Wita Stwosza z Krakowa jest piąty pod względem wysokości). Obecnie trwają prace remontowe skrzydeł ołtarza a prawdopodobnie od 2012 roku rozpocznie się remont środkowej części. Kto chce z bliska zobaczyć detale niech odwiedzi Dom Mistrza Pawła, gdzie eksponowane są kopie jego prac. Mistrz Paweł z Lewoczy został wybrany przez Słowaków na osobowość tysiąclecia.
Spiska Kapituła
Szlak pielgrzymkowy byłby niepełny gdybyśmy obok Lewoczy nie odwiedzili Spiskiego Podgrodzia. Jej dzielnicą jest wyjątkowe kościelne miasteczko, Spiska Kapituła (Spišská Kapitula). Wygląda jak mała twierdza: murami, pałacem biskupim, domami kanoników i dwuwieżowym kościołem katedralnym św. Marcina. W tym wyjątkowym kompleksie dziś znajduje się uczelnia teologiczna i siedziba biskupa spiskiego, ale wśród dawnych domów kanoników także świeccy mogą się zatrzymać na kawę. Spiska Kapituła jest wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO wraz z pobliskim Spiskim Zamkiem - największą twierdzą w Europie Środkowej.
Oficjalny serwis Starego Sącza i Lewoczy: http://starysacz-lewocza.eu.
Jako papież, Karol Wojtyła na Mariańską Górę w słowackiej Lewoczy przybył 4 lata wcześniej niż do Starego Sącza. Ale też i historia tego ośrodka kultu jest kilkadziesiąt lat starsza. Już bowiem od 1247 roku Spiszacy w podziękowaniu za uratowanie od najazdów tatarskich zbudowali kapliczkę, do której organizowali procesje dziękczynne. Na rozwój kultu maryjnego wpływ mieli głównie franciszkanie. Dla pielgrzymów wybudowano kościół neogotycki, który w 1985 roku został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. Obecnie bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny jest filią głównej bazyliki maryjnej w Rzymie - Santa Maria Maggiore, z pełnymi prawami i odpustami. Największym świętem jest pierwszy lipcowy weekend, w czasie którego przybywają tu pielgrzymi nie tylko z całej Słowacji ale i z zagranicy. W czasie papieskiej pielgrzymki 3 lipca 1995 roku w uroczystości wzięło udział 650 000 osób. Polscy przewodnicy nazywają ją słowacką Częstochową. Kościół jest dobrze widoczny z centrum miasta, leży on na północ od Lewoczy. Do świątyni prowadzi stroma lipowa aleja imienia Jana Pawła II z pięcioma kapliczkami. W 2005 sanktuarium na Mariańskiej Górze zostało wybrane przez delegatów Europejskiego Stowarzyszenia Sanktuariów Maryjnych na członka tej organizacji.
Kościół świętego Jakuba
W lipcu Lewocza obchodzi jeszcze jedno święto. Pod koniec miesiąca mamy odpust świętego Jakuba. To główny patron miasta i XIV wiecznego kościoła stojącego w rynku. Świątynia jest drugą co do wielkości na Słowacji. 12 kamiennych słupów symbolizuje 12 apostołów, trzy nawy - Trójcę Świętą. Największym zaś skarbem jest lipowy ołtarz Mistrza Pawła, znanego jako Paweł z Lewoczy. Wiadomo, że Mistrz Paweł karierę rozpoczął prawdopodobnie w Krakowie, a w Lewoczy działał w latach 1506–37. Jego prace są rozproszone po całej Słowacji i wyróżniają się na tle innych nie tylko mistrzostwem wykonania, ale także liczebnością. Oprócz ołtarza głównego w kościele św. Jakuba pracowni Mistrza Pawła przypisuje się także inne wyjątkowe rzeźby i ołtarze skrzydłowe znajdujące w lewockiej świątyni – ołtarz św. Mikołaja, ołtarz św.św. Janów, ołtarz św. Anny, rzeźbę św. Jerzego na koniu, zespół rzeźb z ołtarza Narodzenia Pańskiego i rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego w kaplicy Macieja Korwina. Ołtarz główny z kościoła św. Jakuba jest najwyższym późnogotyckim ołtarzem na świecie (ołtarz Wita Stwosza z Krakowa jest piąty pod względem wysokości). Obecnie trwają prace remontowe skrzydeł ołtarza a prawdopodobnie od 2012 roku rozpocznie się remont środkowej części. Kto chce z bliska zobaczyć detale niech odwiedzi Dom Mistrza Pawła, gdzie eksponowane są kopie jego prac. Mistrz Paweł z Lewoczy został wybrany przez Słowaków na osobowość tysiąclecia.
Spiska Kapituła
Szlak pielgrzymkowy byłby niepełny gdybyśmy obok Lewoczy nie odwiedzili Spiskiego Podgrodzia. Jej dzielnicą jest wyjątkowe kościelne miasteczko, Spiska Kapituła (Spišská Kapitula). Wygląda jak mała twierdza: murami, pałacem biskupim, domami kanoników i dwuwieżowym kościołem katedralnym św. Marcina. W tym wyjątkowym kompleksie dziś znajduje się uczelnia teologiczna i siedziba biskupa spiskiego, ale wśród dawnych domów kanoników także świeccy mogą się zatrzymać na kawę. Spiska Kapituła jest wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO wraz z pobliskim Spiskim Zamkiem - największą twierdzą w Europie Środkowej.
Oficjalny serwis Starego Sącza i Lewoczy: http://starysacz-lewocza.eu.
Data: 22 lipca 2011 Region: Stary Sącz
Od 700 lat Stary Sącz i Lewocza były ważnymi ośrodkami kultu religijnego. Po polskiej stronie skupiał się on wokół klasztoru klarysek i świętej Kingi, po stronie słowackiej wokół Mariańskiej Góry. Pod koniec ubiegłego wieku, wraz z wizytą błogosławionego Papieża Jana Pawła II coraz większego znaczenia nabrały miejsca związane z jego pielgrzymką.
Klasztor Klarysek Stary Sącz nieodłącznie jest związany z klasztorem Klarysek. Od ufundowania go w 1279 roku przez księżną Kingę, zmieniło miasto i jego i jego okolice w jeden z najbardziej rozpoznawalnych i szanowanych regionów Polski. Pierwsze budynki klasztorne i kościół były zapewne drewniane. W pierwszej połowie XIV wieku rozpoczęto prace budowlane nad murowanym kościołem pw. Świętej Trójcy (jego konsekracja nastąpiła około 1332 roku). To najważniejszy zabytek w części klasztoru dostępnej dla zwiedzających. Wczesnogotycka budowla ma wydłużony, pięcioprzęsłowy korpus i węższe, dwuprzęsłowe prezbiterium o trójbocznym zamknięciu. W kościele na szczególną uwagę zasługuje barokowa ambona z 1671 roku wykonana z hebanu o fantazyjnych zdobieniach przedstawiających mityczne, biblijne drzewo Marii Panny, winną latorośl i liczne postaci królów judejskich. Cennym obiektem jest kaplica św. Kingi ze srebrną trumną zawierającą relikwie świętej. Od początków klasztoru jest on pod troskliwą i stałą opieką władz i społeczności miejscowej, z inicjatywy których wykonuje się stale prace remontowe i odnawiające zabudowania klasztoru. Ostatnie prace jakie miały miejsce w klasztorze odbyły się w 2010 roku i obejmowały m. innymi bardzo poważny remont i konserwację zwieńczeń wież kościelnych i dachów klasztoru, i które są kontynuowane.
Święta Kinga i Bogurodzica
Dziesięć lat po założeniu klasztoru święta Kinga sama przyjmuje śluby zakonne. Prowadzi też sprawy klasztoru i przeżywa ostatni najazd tatarski chroniąc się przed nim w Pieninach wraz z siostrami zakonnymi i mieszkańcami Starego Sącza. Z tego okresu pochodzi wiele opowiadań i legendarnych relacji z życia św. Kingi. Jak chce legenda, o której ziarno prawdy zaciekłe boje wiodą historycy i miłośnicy Starego Sącza, w klasztorze klarysek stworzono lub najwcześniej kultywowano mistyczną i muzycznie niezwykłą pieśń polskiego rycerstwa Bogurodzicę. Pieśń ta, najdawniejsza polska pieśń religijna, podrywała do heroicznych czynów polskich rycerzy. Bogurodzicę śpiewano wg. Jana Długosza w 1410 roku pod Grunwaldem. Kinga umiera 24 lipca 1292 roku i niemal od początku rozpoczynają się pielgrzymki do jej grobu. Największe uroczystości ku jej czci odbywają się w ostatnią niedzielę lipca. 11 czerwca 1690 zostaje beatyfikowana, a 16 czerwca 1999 kanonizowana. Jako świętą ogłosił ją nasz Papież, Jan Paweł II w czasie mszy u stóp klasztoru. Ołtarz, gdzie odprawiane były uroczystości jako jedyny z licznych pielgrzymek polskich nie został zdemontowany. Obecnie służy też jako Muzeum Jana Pawła II.
Ołtarz Papieski
Muzeum Jana Pawła II znajduje się w pomieszczeniu (część Ołtarza Papieskiego), gdzie w czasie uroczystości kanonizacyjnych w 1999 roku była zakrystia dla kardynałów i biskupów. Głównym elementem Muzeum jest wystawa fotografii Sylwestra Adamczyka, które ten znany nowosądecki fotografik wykonał podczas Mszy Św. Kanonizacyjnej. Fotografie są częścią albumu tego autora pt. „Ojciec Św. Na Sądeckiej Ziemi” wydanego w 2000 roku. Poza fotograficzna relacją z uroczystości Kanonizacji św. Kingi w Muzeum znajdują się pamiątki pozostałe po tym wielkim wydarzeniu: tron kanonizacyjny, meble asysty, ambonka i okolicznościowe druki i medale. Do interesujących nawiązań do postaci św. Kingi należą świeczniki wyrzeźbione w bryłach soli z kopalni w Bochni używane podczas Mszy Św. Kanonizacyjnej w Starym Sączu. Pośród wielu eksponatów do najcenniejszych należy pierwsza piuska Jana Pawła II podpisana od spodu w dniu inauguracji pontyfikatu 22 października 1978 r. oraz osobiste rzeczy - sportowy ekwipunek Jana Pawła II (plecak, buty, rękawice, sweter, a nawet narty i kurtka puchowa) oraz nagrania z przemówieniami.
Szlak Papieski
O tym, że Jan Paweł II był aktywnym turystą - i to jeszcze sprzed czasu pontyfikatu - wiedzą wszyscy. W czasie spotkania z mieszkańcami Sądecczyzny papież zrobił szczególną “powtórkę z geografii” wspominając swoje młodzieńcze wypady w pobliskie góry. Jednak idea Szlaku Papieskiego zrodziła się znacznie wcześniej. Początkiem projektu mającym na celu upamiętnienie miejsc po których chodził Karol Wojtyła była jego pierwsza pielgrzymka do Polski w 1979 roku i wypowiedziane wtedy słowa “pilnujcie mi tych szlaków”. Dzięki temu powstały trasy (na istniejących szlakach) opisane stosownymi tablicami. Uroczyste otwarcie nastąpiło w Rabce Zdroju w 2003 roku. Podstawowy Szlak Papieski wiedzie z Krakowa do Starego Sącza. przez Beskid Średni, Mały, Żywiecki, Kotlinę Orawsko-Nowotarską, Gorce i Beskid Sądecki. Ostatni fragment to najbardziej popularne i tradycyjne miejsce turystycznych wypraw Sądeczan - Schronisko na Przehybie. Stosowana jest też nazwa Prehyba - w obu wypadkach pochodząca od łemkowskich pasterzy - i Przechyba. Nazwa jest w każdym przypadku pamiątką po łemkowskich pasterzach wypasających tutaj stada wołów siwych, krów i owiec. Schronisko stoi na hali Przehyba o wysokości 1175 m n.p.m. i zaledwie kilkaset metrów dzieli go od szczytu Przehyba o wys. 1195 m n.p.m. Kilkakrotnie był tu Kardynał Karol Wojtyła.
Na pielgrzymkowym szlaku - Stary Sącz i Lewocza
Od 700 lat Stary Sącz i Lewocza były ważnymi ośrodkami kultu religijnego. Po polskiej stronie skupiał się on wokół klasztoru klarysek i świętej Kingi, po stronie słowackiej wokół Mariańskiej Góry. Pod koniec ubiegłego wieku, wraz z wizytą błogosławionego Papieża Jana Pawła II coraz większego znaczenia nabrały miejsca związane z jego pielgrzymką.
Klasztor Klarysek Stary Sącz nieodłącznie jest związany z klasztorem Klarysek. Od ufundowania go w 1279 roku przez księżną Kingę, zmieniło miasto i jego i jego okolice w jeden z najbardziej rozpoznawalnych i szanowanych regionów Polski. Pierwsze budynki klasztorne i kościół były zapewne drewniane. W pierwszej połowie XIV wieku rozpoczęto prace budowlane nad murowanym kościołem pw. Świętej Trójcy (jego konsekracja nastąpiła około 1332 roku). To najważniejszy zabytek w części klasztoru dostępnej dla zwiedzających. Wczesnogotycka budowla ma wydłużony, pięcioprzęsłowy korpus i węższe, dwuprzęsłowe prezbiterium o trójbocznym zamknięciu. W kościele na szczególną uwagę zasługuje barokowa ambona z 1671 roku wykonana z hebanu o fantazyjnych zdobieniach przedstawiających mityczne, biblijne drzewo Marii Panny, winną latorośl i liczne postaci królów judejskich. Cennym obiektem jest kaplica św. Kingi ze srebrną trumną zawierającą relikwie świętej. Od początków klasztoru jest on pod troskliwą i stałą opieką władz i społeczności miejscowej, z inicjatywy których wykonuje się stale prace remontowe i odnawiające zabudowania klasztoru. Ostatnie prace jakie miały miejsce w klasztorze odbyły się w 2010 roku i obejmowały m. innymi bardzo poważny remont i konserwację zwieńczeń wież kościelnych i dachów klasztoru, i które są kontynuowane.
Święta Kinga i Bogurodzica
Dziesięć lat po założeniu klasztoru święta Kinga sama przyjmuje śluby zakonne. Prowadzi też sprawy klasztoru i przeżywa ostatni najazd tatarski chroniąc się przed nim w Pieninach wraz z siostrami zakonnymi i mieszkańcami Starego Sącza. Z tego okresu pochodzi wiele opowiadań i legendarnych relacji z życia św. Kingi. Jak chce legenda, o której ziarno prawdy zaciekłe boje wiodą historycy i miłośnicy Starego Sącza, w klasztorze klarysek stworzono lub najwcześniej kultywowano mistyczną i muzycznie niezwykłą pieśń polskiego rycerstwa Bogurodzicę. Pieśń ta, najdawniejsza polska pieśń religijna, podrywała do heroicznych czynów polskich rycerzy. Bogurodzicę śpiewano wg. Jana Długosza w 1410 roku pod Grunwaldem. Kinga umiera 24 lipca 1292 roku i niemal od początku rozpoczynają się pielgrzymki do jej grobu. Największe uroczystości ku jej czci odbywają się w ostatnią niedzielę lipca. 11 czerwca 1690 zostaje beatyfikowana, a 16 czerwca 1999 kanonizowana. Jako świętą ogłosił ją nasz Papież, Jan Paweł II w czasie mszy u stóp klasztoru. Ołtarz, gdzie odprawiane były uroczystości jako jedyny z licznych pielgrzymek polskich nie został zdemontowany. Obecnie służy też jako Muzeum Jana Pawła II.
Ołtarz Papieski
Muzeum Jana Pawła II znajduje się w pomieszczeniu (część Ołtarza Papieskiego), gdzie w czasie uroczystości kanonizacyjnych w 1999 roku była zakrystia dla kardynałów i biskupów. Głównym elementem Muzeum jest wystawa fotografii Sylwestra Adamczyka, które ten znany nowosądecki fotografik wykonał podczas Mszy Św. Kanonizacyjnej. Fotografie są częścią albumu tego autora pt. „Ojciec Św. Na Sądeckiej Ziemi” wydanego w 2000 roku. Poza fotograficzna relacją z uroczystości Kanonizacji św. Kingi w Muzeum znajdują się pamiątki pozostałe po tym wielkim wydarzeniu: tron kanonizacyjny, meble asysty, ambonka i okolicznościowe druki i medale. Do interesujących nawiązań do postaci św. Kingi należą świeczniki wyrzeźbione w bryłach soli z kopalni w Bochni używane podczas Mszy Św. Kanonizacyjnej w Starym Sączu. Pośród wielu eksponatów do najcenniejszych należy pierwsza piuska Jana Pawła II podpisana od spodu w dniu inauguracji pontyfikatu 22 października 1978 r. oraz osobiste rzeczy - sportowy ekwipunek Jana Pawła II (plecak, buty, rękawice, sweter, a nawet narty i kurtka puchowa) oraz nagrania z przemówieniami.
Szlak Papieski
O tym, że Jan Paweł II był aktywnym turystą - i to jeszcze sprzed czasu pontyfikatu - wiedzą wszyscy. W czasie spotkania z mieszkańcami Sądecczyzny papież zrobił szczególną “powtórkę z geografii” wspominając swoje młodzieńcze wypady w pobliskie góry. Jednak idea Szlaku Papieskiego zrodziła się znacznie wcześniej. Początkiem projektu mającym na celu upamiętnienie miejsc po których chodził Karol Wojtyła była jego pierwsza pielgrzymka do Polski w 1979 roku i wypowiedziane wtedy słowa “pilnujcie mi tych szlaków”. Dzięki temu powstały trasy (na istniejących szlakach) opisane stosownymi tablicami. Uroczyste otwarcie nastąpiło w Rabce Zdroju w 2003 roku. Podstawowy Szlak Papieski wiedzie z Krakowa do Starego Sącza. przez Beskid Średni, Mały, Żywiecki, Kotlinę Orawsko-Nowotarską, Gorce i Beskid Sądecki. Ostatni fragment to najbardziej popularne i tradycyjne miejsce turystycznych wypraw Sądeczan - Schronisko na Przehybie. Stosowana jest też nazwa Prehyba - w obu wypadkach pochodząca od łemkowskich pasterzy - i Przechyba. Nazwa jest w każdym przypadku pamiątką po łemkowskich pasterzach wypasających tutaj stada wołów siwych, krów i owiec. Schronisko stoi na hali Przehyba o wysokości 1175 m n.p.m. i zaledwie kilkaset metrów dzieli go od szczytu Przehyba o wys. 1195 m n.p.m. Kilkakrotnie był tu Kardynał Karol Wojtyła.
Komentarze
Brak komentarzy.
MIEJSCOWOŚCI
Beskid Śląski
Beskid MałyOficjalny partner serwisu
