Najstarszym materiałem wykorzystywanym w budownictwie i charakteryzującym się dużą wytrzymałością jednocześnie przy nieskomplikowanej obróbce jest drewno. Tworzone są z niego konstrukcje budynków i wiat o rozmaitych kształtach.  W obecnych czasach naturalne drewno lite zostaje zastąpione drewnem klejonym, wytwarzanym głównie z drzew iglastych. Jest to obecnie doskonałe rozwiązanie na wykorzystanie materiału pozyskanego ze świerkowych drzewostanów, które na masową skalę zamierają w Beskidach. Czym jest drewno klejone i jakie są jego zalety?- Postaramy się to wyjaśnić w poniższym artykule.


Zalety drewna klejonego w konstrukcjach- Właściwości drewna litego i klejonego.

W całości naturalny surowiec otrzymywany z zewnętrznej obróbki ściętych drzew to drewno lite. Natomiast tworzywo drewniane wytwarzane z naturalnego drewna to drewno klejone. Charakteryzuje się jednak lepszymi właściwościami mechanicznymi i przoduje nad drewnem litym. Prawidłowa obróbka drewna litego, a tym samym jego suszenie wymaga czasu. Charakterystyczne dla drewna litego jest to, iż otrzymane z niego bale i deski cały czas „pracują”. Częste wykrzywienia i pęknięcia w drewnianych elementach konstrukcyjnych są spowodowane jego ciągłym pęcznieniem i kurczeniem się. Dzieje się tak, dlatego, że zwiększone zapotrzebowanie na drewno przy postępie w budownictwie ogranicza czas jego schnięcia. Wobec tego drewno często schnie dopiero już po zamontowaniu.

Prawidłowy czas schnięcia drewna praktykowany dawniej był dużo dłuższy, a drewno było lepsze. Dowodem są pozostające w nienaruszonym stanie dawne drewniane chaty, kościoły i budowle historyczne. Wiele z nich możemy spotkać w Beskidach, a  takiego skupiska budowli drewnianych z pewnością nie ma w pozostałych rejonach Polski. Występujące w Beskidach  drewniane budowle sakralne, kościoły i kaplice są dziś całkowicie unikalnymi obiektami. Każdy na własne oczy może zobaczyć te wyjątkowe budowle, odwiedzając np. kościół p.w. św. Marcina w Ćwiklicach oraz kościół p. w. Św. Katarzyny w Pielgrzymowicach.

Prawidłowy czas suszenia drewna określa się jako 1 rok na 1 cm jego grubości. Obecnie bardziej popularne jest drewno klejone. Jakie są więc zalety i właściwości drewna klejonego warstwowo?

Drewno klejone obecnie popularność zyskało nie tylko nad drewnem litym. Przoduje również nad materiałami konstrukcyjnymi takimi jak np. aluminium i stal, odznaczając się niepowtarzalnymi cechami.

Drewno klejone warstwowo swoją nazwę zyskało od procesu łączenia cienkich deseczek zwanych lamelami. Na początku lamele suszone są dokładnie do maksymalnie 8-12% wilgotności. Wysuszone i gotowe do sklejania poddawane są frezowaniu złączy klinowych, które ułatwią ich zazębianie się ze sobą. Mogą być łączone pionowo, poziomo, a także w układzie poprzecznym. Chcąc stworzyć wartościowy i długowieczny produkt wszelkie niedoskonałości i sęki są wycinane. Dzięki temu istnieje możliwość wykorzystania nawet uszkodzonych materiałów drzewnych. W naturalnych belach i deskach drewna litego takie niedoskonałości są poważną wadą mającą wpływ na trwałość konstrukcji, a ich usunięcie nie zawsze jest możliwe. Proces klejenia polega na nakładaniu na siebie pojedynczych lameli, a następnie ich dokładnym ściskaniu. Kolejne warstwy są przycinane na długość zgodnie z poprzednimi wymiarami i ponownie klejone ze sobą poprzez nakładanie na siebie kolejnych warstw lameli. Po skończonym sklejaniu drewno klejone przycinane jest na wymiar i ma dokładnie frezowane krawędzie, otwory i zagłębienia. Taki proces tworzy doskonałe tworzywo drewniane o doskonałych właściwościach. Kolejną zaletą drewna klejonego jest możliwość wykonywania go pod pożądany kształt i wymiar. Systemy nośne i konstrukcje mogą posiadać dużą rozpiętość i długość bez konieczności stosowania dodatkowych podpór i mocowań. Mimo mylnego wyglądu drewno klejone warstwowo jest lekkie, a jednocześnie wytrzymałe.

Do produkcji drewna litego wykorzystywane są zarówno gatunki drzew iglastych, jak i liściastych. Drewno klejone wytwarzane jest wyłącznie z gatunków drzew iglastych. Drewno to, a w tym świerk i sosna charakteryzuje się powolnym przejmowaniem wilgoci i jednocześnie umiarkowaną pracą przy zmiennej wilgotności powietrza.

Obecnie w Beskidach na terenie kilku nadleśnictw mamy do czynienia z katastrofą przyrodniczą -na masową skalę zamierają tam świerkowe drzewostany. Spowodowane jest to wzrostem temperatury powietrza oraz zmniejszającymi się opadami atmosferycznych i częstszymi, bardzo intensywnymi wiatrami. Szansą na ocalenie lasów w Beskidach jest prowadzenie systematycznej przebudowy drzewostanów świerkowych. Metoda ta polegałaby na obniżeniu wieku rębności świerku i wprowadzeniu do drzewostanu innych gatunków. Wówczas wiek rębności tego drzewa iglastego zostałby obniżony o 40 lat z 120 do 80. Pozwoliłoby to na odnowienie lasu, którego proces można by rozpocząć w wieku 60- 70lat. Na terenie zagrożonych lasów beskidzkich pozostaje dużo starszych drzew świerkowych, charakteryzują się one szybszym rozpadem, a pozyskany surowiec drzewny, ze względu na duży stopień porażenia hubą korzeni, ma małą wartość. Wykorzystanie drewna pochodzącego z tych drzew możliwe jest jednak w procesie  tworzenia drewna klejonego gdzie wady i niedoskonałości zostaną wycięte i nawet małe fragmenty drewna zostaną wykorzystane.

Dużą zaletą i istotną cechą drewna klejonego warstwowo jest jego duża plastyczność. Już podczas procesu łączenia lameli z łatwością można nadać mu pożądany kształt i wymagane rozmiary gotowych łuków i elementów wykorzystywanych w konstrukcjach nośnych. Wykorzystanie podczas sklejania odpornych na wodę klejów sprawia, że konstrukcje mogą być wystawione bezpośrednio na działanie czynników atmosferycznych. Brak zastosowania środków ochronnych oraz dobrze oszlifowana powierzchnia i sfrezowane odpowiednio krawędzie stwarzają ognioodporny produkt. Płomień zgaśnie samoczynnie, jeśli tylko nie jest wystawiony na bezpośrednie działanie ognia.

Nie ma wątpliwości, że drewno lite posiada swój unikalny charakter. Wprowadza ciepło do otoczenia i posiada naturalny wygląd. Drewno klejone wprowadza natomiast odrobinę nowoczesności, jest jaśniejsze i przyjmuje rozmaite kształty. Niepodważalnie posiada jednak cechy, które przeważają nad drewnem litym w konstrukcjach.